ÖLÇÜ ALMA
1. ÖLÇÜ ALMA1.1. Ölçü Almanın Önemi
Sipariş mobilya yapımında öncelikle ölçü alınır. Ölçü doğru yerlerden eksiksiz olarak
alınmalı ve mobilya resmi çiziminde herhangi bir soru oluşturmamalıdır. Yanlış ve eksik
alınan ölçü, hatalı resim çizimine ve sonuçta hatalı mobilya üretimine yol açacaktır. Sorunun
çözümü için fazladan işçilik ve malzeme kullanımı kazancı düşereceği gibi işletmenin
itibarını da olumsuz yönde etkileyecektir. Kaliteli bir iş yapımının ilk önceliği, kurallara
uygun ve dikkatli ölçü almayla başlar.
1.2. Ölçü Almada Kullanılan Aletler
Burada açıklanacak olan teknik resim aletlerinden ayrı olarak yapı içerisinden ölçü
alırken kullanılan ölçü alma aletleridir. Kroki çizimi için gerekli bilgiyi almak için
kullanılacak bu aletler iş resmini oluşturmada yardımcı konumunda olup ölçü almaya giden
kişi tarafından ölçüsü alınacak yapıya götürülmelidir.
1.2.1. Kroki Çizim Kâğıdı
Kroki çizmi yapabilmek için kareli, milimetrik kâğıt veya çizgisiz beyaz bir kâğıt
kullanımı uygun olabileceği gibi iş disiplini oluşturma açısından, bunlardan oluşmuş bir
defter veya dosya da olabilir. Yapı içersinde ayakta ölçü alınabileceği düşünülerek altına
destek olarak, ölçüsünde ince ahşap malzeme (kontraplak, duralit, ince MDF vb.)
kullanılabilir.
1.2.2. Kurşun Kalem ve Silgi
Yumuşak, kolay silinebilen, sivri uçlu bir kurşun kalem tercih edilmelidir. Silgi,
yumuşak kolay silebilen kaliteli silgi olmalıdır.
1.2.3. Çelik Şerit Metre
Yapının büyüklüğüne göre uygun ölçülerde çelik şerit metreler tercih
edilmelidir. Genel olarak 5 metrelik çelik şerit metreler tercih edilir. Metrenin çelik kısmının
geniş olması ölçü almada eğilmeye dayanımı nedeniyle kolaylık sağlayacağından tercih
edilmelidir. Günümüzde lazerli metrelerde bu amaçla
kullanılabilmektedir.
1.2.4. Açı Ölçer
Açılı duvar, kolon, kiriş, merdiven gibi kısımların açısının net olarak alınabilmesi için
kullanılan açıölçerler çizim aletlerinde bahsedilen açıölçerlerden farklı olarak katlanabilir ve
büyük yapıda olmalıdır
1.2.5. Su Terazisi
Yapıların döşenmiş gereçlerinin seviyesini ve düzlemliğini tespit etmeye yarayan su
terazisi kontrol amaçlı olup genellikle yatay, dikey ve açılı (duvar, pencere, kapı, fayans,
mermer tezgâh vb.) yüzeylerin seviye düzlüğünün kontrolü amacıyla kullanılır.
Resimlerde görüldüğü gibi diğer aletlerin üzerinde de su terazisi görevi gören
kısımlarda bu amaçla kullanılabilir.
1.2.6. Metal Bulucu
Duvar zemin ve tavanda, sıva ve beton altında kalmış, elektrik ve su tesisatı
elemanlarının montaj esnasında hasar görmeden tespit edilmesini sağlayan lazerli cihzlardır.
Ölçü alma işlemleri sırasında bu cihazlar kullanılarak olası hasarlar önlenmiş olur. Piyasada
değişik tip ve markada olanları mevcuttur.
1.3. Kroki Resimler
Serbest elle çizilen resimlere kroki resimler denir. Bir krokinin gerekli bilgiyi taşıması
isteniyorsa, kullanılacağı yer ve şartlara göre noksansız olarak hazırlanmalıdır.
Kroki çiziminde kullanılan gereçler kâğıt, kalem ve silgidir. En uygun kâğıt düz beyaz
kâğıttır fakat bu kâğıtlara kroki çizmek, uzun tecrübeyi gerektirir. Kareli kâğıtlar da kroki
çizimi için kolaylık sağlar. Karelerin ölçüleri çizilen resimlerin kısımları arasında uygunluk
sağlar.
Görünüşlerin krokisi çizilirken iz düşüm kurallarına tamamen uyulmalıdır. Görünüşler
boyutlarına göre tahmini bir oran içersinde çizilir. Bir cismin üzerindeki küçük ölçüler, ana
kenarlara göre büyüklük oranını muhafaza etmelidir.
Kroki resim genel olarak ölçüye göre çizilmez. Önce ana ölçülerden biri tespit edilir,
diğer ölçüler aynı oranda küçültülür veya büyültülür. Krokide ölçek olmadığı için ölçüsü
alınan yer için gerekli bütün ölçüler, gerçek ölçüsünde kroki üzerinde bulunmalıdır. Aksi
halde unutulan bir ölçü kroki resim ölçülerek bulunamaz.
Serbest elle çizilmiş bir çizgi gönye ile çizilmiş bir çizgi kadar düzgün ve muntazam
değildir. Krokide kullanılan çizgi çeşitleri teknik resimde gösterilen çizgilerin aynısıdır.
Kroki çizgileri de belirttikleri anlama göre çeşitli koyulukta olmalıdır. Çizgilerin kalınlıkları
ve koyulukları kalem ucunun sivriliğine, kaleme yapılan baskıya bağlıdır (farklı uç
kalınlıklarıyla çalışan otomatik kurşun kalemler).
Kroki çiziminde HB ve B gibi yumuşak kalemler kullanılmalıdır. Kalem uçları konik
olarak açılmalıdır.
1.3.1. Kroki Çiziminde Düz Çizgiler
Kalem normal olarak uçtan 4 cm. kadar geriden tutulmalı ve çizilecek çizgiye 55 – 60
derece konumda olmalıdır, yatay çizgiler serbest bilek ve kol hareketi ile soldan
sağa doğru çizilmelidir.
Düşey çizgiler yukarıdan aşağıya doğru parmak ve bilek hareketi ile çizilmelidir. Eğik
çizgileri çizerken kâğıt çevrilerek yatay veya düşey konuma getirilir veya kendimiz konum
değiştiririz. Uzun çizgileri çizerken önce çizginin iki ucu noktalanır. Göz, sağdaki noktaya
bakarak kalem iki nokta arasında sürülür, önce kesik çizgiler halinde çizilen çizgiler
koyulaştırılırken araları doldurulur.
1.3.2. Kroki Çiziminde Daire, Yaylar ve Elipsler
Daire krokisi çiziminde genellikle iki metot uygulanır. Birinci metotta, dairenin çapına
eşit bir kare çizilir, kenar orta noktaları işaretlenir. Köşegenler çizilir, yarıçap uzunluğu
işaretlenir. Bu işaretler arasında teğet yaylar çizerek daire tamamlanır ve koyulaştırılır.
Karenin çizgileri koyu ise koyulaştırma işleminden önce silinmelidir.
Diğer metotta, dairenin eksenleri üzerinde yarıçap işaretlenir. Bulunan noktaların arası
uygun yaylarla birleştirilerek daire tamamlanır ve koyulaştırılır.
Büyük çapta daire çizmek için diğer bir metot da bir karton veya kâğıt kenarına
yarıçap uzunluğu işaretlenir, Bir ucu merkezde tutulurken, diğer uç ile çevresinde pek çok
nokta işaretlenir. Bu noktalar birleştirilerek koyulaştırılır.
Elipsin büyük ve küçük eksenlerine göre yarıçapları işaretlenir. Bu noktalara teğet
yaylar çizilerek elips tamamlanır. Fazla çizgiler silinir ve elips koyulaştırılır.
Perspektif resimlerdeki elipslerin krokisi paralelkenar yardımıyla kolayca çizilebilir.
Kroki çiziminin pratik olarak yapılabilmesi için çizim kâğıdı altına Şekil 1.8 ve Şekil
1.9 daki şablonlar hazırlanıp perspektif kroki çizimi yapılabilir.
1.4. Kroki Resimlerin Kullanım Yerleri
Teknik elemanlar zihinlerinde, yapacağı mobilyayı veya ölçüsünü aldığı yeri pratik
olarak kroki çizimiyle taslak haline getirirler.
Çizilen krokilerden iş yapımı için uygun iş resimleri hazırlanır. Öğrenciler resim
okuma, problem çözme gibi çalışmalarında da kroki resimler çizerek kendilerini resim
okuma ve ifade etme yönünden yetiştirebilirler. Mesleki gelişimini tamamlamış teknik
elemanlar ise kataloğlardan kroki şeklinde çizim yaparak iş resmi oluşturabilirler. Kroki
resimler dahada geliştirilerek kara kalem resim ortaya çıkartılır.
1.5. Ölçüsü Alınan İşin Kroki Çiziminde Dikkat Edilecek Hususlar
Yapıdan alınan ölçülerin görünüşlerini kroki olarak çizerken aşağıdaki sıra
izlenmelidir.
Ölçüsü alınan yer incelenir, kaç görünüş ile belirtileceği saptanır, öncelikle
(Plân) üst görünüş daha sonra uygun cephelerin çizimi tercih edilir.
Görünüşler dikdörtgen bloklar halinde ince çizgilerle kâğıda yerleştirilir.
Görünüşlerin büyüklüğü kâğıdın büyüklüğüne göre tayin edilir.
Dikdörtgen blokların içinde esas görünüşler tamamlanır. Fazla çizgiler silinir.
Görünen ve görünmeyen kenarlar gerekli koyulukta çizilir. Kolon ve kiriş
derinlikleri belirtilir.
Varsa pencere, kapı, kolon, kiriş, baca, su ve elektrik tesisatının yerleri belirtilir
Ölçüsü alınacak mekân
Açılı kısımların açısı belirlenir ve yazılır.
Ölçü çizgileri, ölçü sınır çizgileri çizilir ve oklar konur.
Pencere, kapı ve su tesisatı gibi diğer kısımların açıklamaları ilâve edilir.
Yerin ölçüsüne uygun mobilya krokisi eğik perspektif olarak çizilir ve
müşteriye gösterilir.
Müşterinin adı, telefonu, ölçüsü alınan yerin adresi, müşteri istekleri ve işin
özellikleri not edilir.
Mobilya yapılacak alanın kroki olarak köşe veya merkezi perspektiflerinin
çizilmesi gerekir. Fotoğrafının çekilmesi yerin göz önünde çanlandırlmasına
yardımcı olacaktır.
1.6. Krokinin Ölçülendirilmesi
Kroki ölçülendirilmesi net resim ölçülendirmesinde kullanılanlan ölçü çizgisi, ölçü
okları, ölçü sınır çizgisi kurallarıyla aynı olacak şekilde yapılır. Tek farkı bu elemanların
çiziminde de kroki çiziminde olduğu gibi serbest el çizgisiyle yapılmasıdır.
1.6.1. Kroki Ölçülendirme Kuralları
Ölçüler ve uygulama elemanları, kullanıcılar tarafından kolayca, anlaşılacak
şekilde olmalıdır.
Bir ölçü, diğer ölçüler yardımıyla veya toplanarak bulunmamalı, gereken her
eleman ve her boyut ölçülendirilmelidir.
Gereğinden çok ölçü vermek çizimi karmaşık hâle getireceğinden zorunlu
olunmadıkça kroki üzerinde bir ölçü birden çok tekrarlanmamalıdır.
Görünmeyen ve kesik çizgi ile çizilmiş elemanlara ölçü verilmemelidir.
Ölçüler, zorunlu olunmadıkça kesişme alanları veya malzeme simgeleri üzerine
yazılmamalıdır. Zorunlu kalındığında ucu noktalı kırık çizgi çıkarılarak, en
yakın boş ve müsait bir alana yazılmalıdır.
Ölçülendirmede yazılan tüm işaret ve rakamlar; çizim levhasının alt ve sağ
kenarından bakıldığında okunacak şekilde yazılmalıdır. Başka bakış yönleri
perspektif çizimleri haricinde kesinlikle kullanılmamalıdır.
Ölçülendirlmesinde sorun oluşturacak kısımların, görünüşlerin dışında başka bir
alanda büyütülerek krokisi çizilmelidir. Ayrıntılı ölçülendirme bu kroki çizimi
üzerine yapılmalıdır.